پدافند هوایی گنبد آهنین
گنبد آهنین یک سامانه‌ی دفاع هوایی کوتاه برد متحرک است که توسط شرکت سیستمهای دفاعی پیشرفته رافائل طراحی و تولید و از اوایل سال 2011 به خدمت گرفته شده‌است. این سامانه که به صورت شبانه‌روزی و در هر شرایط آب‌وهوایی قادر به فعالیت است توانایی رهگیری و انهدام راکتها و گلوله‌های توپ را در فاصله 4 تا 70 کیلومتر داراست.این سیستم دفاعی برای ردیابی راکتها از رادار استفاده می‌کند و سپس دو موشک رهگیر را برای انهدام آنان شلیک می‌کند. سیستم گنبد آهنین از یک رادار چندمنظوره و یک یا چند راکت‌انداز با 20 لانچر شلیک موشک "تامیر" تشکیل می‌شود.
گنبد آهنین همچنین از قابلیت رهگیری و انهدام هواپیماهای دشمن، که در ارتفاع حداکثر 10 هزار متری از سطح زمین پرواز می‌کنند، برخوردار است و می‌تواند به عنوان یکی از لایه‌های دفاع هوایی ضد هواپیمای اسرائیل در کنار سیستمهای موشکی بهینه شده هاوک و پاتریوت از آسمان حفاظت کند. در کنار آن سیستم دفاع موشکی ختس (پیکان) برای تهدیدهای موشکی بالستیک میان‌برد (مانند موشکهای شهاب) طراحی شده است. هزینه برپایی این سیستم دفاع هوایی چندین میلیارد دلار بوده است که در این راستا آمریکا بیش از 200 میلیون دلار بابت این سیستم به رژیم صهیونیستی کمک مالی کرده است. هزینه هر موشک رهگیر حدود 50 هزار دلار است و معمولا دو موشک به سوی راکتی که قرار است شکار شود، شلیک می‌شود.
تاریخچه
ایده طراحی سیستم سپر دفاع موشکی گنبد آهنین به جنگ رژیم صهیونیستی و حزب الله در سال 2006 بر می‌گردد. در آن نبرد، حزب‌الله راکتهای پرشماری از خانواده کاتیوشا به سمت اسرائیل شلیک کرد که خسارات و کشته‌های فراوانی را برای آنها به همراه آورد؛ راکتهایی که در اواسط جنگ ایستگاه قطار شهر حیفا را مورد حمله قرار داد و واحد پدافندی ارتش اسرائیل را به این نتیجه رساند که سیستم دفاع ضد موشک پیشین در شرایط جدید کارایی چندانی ندارد. طراحی و ابداع «گنبد آهنین» ایده عامیر پرتس در نیمه دهه گذشته بود. پافشاری او که خود در شهر راکت زده سدروت زندگی می کرد، موجب شد که این فکر جا بیفتد و صهیونیست ها دست به کار شوند.
گنبد آهنین همچنین از قابلیت رهگیری و انهدام هواپیماهای دشمن، که در ارتفاع حداکثر 10 هزار متری از سطح زمین پرواز می‌کنند، برخوردار است و می‌تواند به عنوان یکی از لایه‌های دفاع هوایی ضد هواپیمای اسرائیل در کنار سیستمهای موشکی بهینه شده هاوک و پاتریوت از آسمان حفاظت کند
تا اینکه اولین واحد این سپرموشکی، در ماه مارس 2011 در منطقه بئرشبع (شهری در فلسطین اشغالی) که در 40 کیلومتری مرز اسرائیل با غزه واقع است، مستقر شد. این سیستم، برای اولین بار در آوریل 2011 آزمایش شد و توانست موشکی را که از بئرشبع شلیک شده بود، با موفقیت منهدم کند. همچنین گنبد آهنین در 7 آوریل 2011 برای نخستین بار یک راکت گراد را که از غزه به سوی اسرائیل شلیک شده بود، رهگیری و منهدم کرد. واحد موسوم به 947 در تشکیلات پدافند هوایی ارتش غاصب صهیونیستی مسئول راه اندازی و مراقبت از سامانه های «گنبد آهنین» است.
مرکز کنترل سیستم
در سال 2011 سه آتشبار گنبد آهنین در شهرهای اشدود، اشکلون (عسقلان) و بئرشبع مستقر شدند و قرار است تا میانه‌های سال 2013 در مجموع 9 آتشبار در نقاط مختلف مستقر شود. 33 راکت در سال 2012 توسط این سیستم منهدم شد که به معنای نرخ موفقیت 75 درصدی این سیستم بود.
برخی از اشتباهات این سیستم به دلیل یک اشکال فنی در رادار آن بود که مورد اصلاح قرار گرفت و در جریان حملات راکتی فلسطین در سال 2012 به اشغال گران بیش از 90 درصد راکتها با موفقیت توسط این سیستم شکار شدند.
طراحی و ابداع «گنبد آهنین» ایده عامیر پرتس در نیمه دهه گذشته بود. پافشاری او که خود در شهر راکت زده سدروت زندگی می کرد، موجب شد که این فکر جا بیفتد و صهیونیست ها دست به کار شوند
روزنامه لبنانی "دیلی استار" گزارش کرده است که در جریان جنگ اخیر بین اسرائیل و گروههای فلسطینی در فاصله روزهای 14 تا 21 نوامبر 2012 (24 آبان تا اول آذرماه 1391) گنبد آهنین از مجموع 1500 راکت پرتاب شده از نوار غزه، 421 فروند (حدود 28 درصد) را منهدم کرده است. با توجه به اینکه سیستم از رهگیری راکتهایی که به سمت مناطق خالی از سکنه در حرکتند، چشم پوشی می کند، فقط حدود یک سوم از راکتها را رهگیری کرده است. بنا به گزارش دیلی استار نرخ موفقیت موشکهای گنبد آهنین در این نبرد، 90 درصد بوده است. به عبارت دیگر، این سیستم پدافندی با پیش بینی خط سیر راکتها، حدود یک سوم از کل راکتها را رهگیری و از این میان، 90 درصد از راکتهای رهگیری شده را منهدم کرده است. بر پایه همین گزارش، سرنگونی این راکتها، بین 25 تا 30 میلیون دلار برای این رژیم هزینه در بر داشته است.
آخرین جایی که درفلسطین اشغالی قرار بود به سکوی عملیاتی گنبد آهنین مجهز شود، تل‌آویو بود، جایی که تا پیش از این تصور می‌شد از تیررس راکتهایی که از غزه شلیک می شوند، خارج است. اما رزمندگان فلسطینی در غزه، اکنون راکتهای پیشرفته‌تری در زرادخانه خود دارند که با استفاده از آنها توانستند در طی درگیری اخیر (جنگ هشت روزه نوامبر 2012) شهر تل‌آویو را چندین بار هدف حمله قرار دهند. ظاهرا اشغال گران در خصوص توان راکتی فلسطینیها دچار اشتباه محاسبه شده بود و شلیک راکتهای فجر-5 به سمت تل آویو و بیت المقدس، اشغال گران را وا داشت که به سرعت گنبد آهنین را در تل آویو مستقر سازد.
مراحل کار سامانه ضد موشکی گنبد آهنین بدین ترتیب است:
** دشمن، موشک یا گلوله توپ یا خمپاره را شلیک می‌کند.
** پرتابه توسط رادار، ردگیری و داده‌های آن به واحد مدیریت و هدایت نبرد مخابره می‌شود.
** پس از تحلیل دادهها، مختصات هدف به واحد شلیک موشک ارسال می‌شود.
** موشک به سمت پرتابه دشمن شلیک می‌شود.
مراحل عملکرد سیستم
«گنبد آهنین» به گونه ای طراحی شده است که هم خمپاره های 155 میلیمتری را شکار و منهدم کند و هم هواپیماهای دشمن را که تا ارتفاع ده کیلومتری سامانه در پرواز باشند. سیستم در تمام ساعات شبانه روز و در هر شرایط آب و هوایی قادر به فعالیت است.
هر سامانه گنبد آهنین برای برقراری چتر پوششی به وسعت 150 کیلومتر کفایت می کند؛ برای همین است که سامانه قرار گرفته در تل آویو، برای دفاع از بیت المقدس نیز که در فاصله 65 کیلومتری تل آویو است، کافی است.
سازندگان این سپر دفاعی آن را مقرون به صرفه می‌دانند. زیرا تکنولوژی رادار این سیستم، بین موشکهایی که احتمال دارد به هدف اصابت کنند و آنهایی که از مسیر خود منحرف خواهند شد تفاوت قائل می‌شود. رادار این سیستم قادر است تا محل اصابت راکت دشمن را پیش بینی کرده و به منظور صرفه‌جویی در هزینه، راکتهایی را که محل برخورد آنها در مناطق خالی از سکنه است، نادیده بگیرد.
هزینه های ساخت
هزینه برپا کردن هر واحد عملیاتی گنبد آهنین، 50 میلیون دلار است. تا کنون 5 واحد عملیاتی مستقر شده‌اند، اما مقامات اسرائیل در نظر دارند که تا سال 2013 هشت واحد دیگر را نیز اضافه کنند. هزینه ساخت موشکهای رهگیر این سیستم (موسوم به تامیر) حدود 60 هزار دلار است.
انتقادات و چالشهای پیش رو
یکی از ایراداتی که به گنبد آهنین گرفته می شود، هزینه بالای تولید این سامانه است. موشکهای 50 هزار دلاری موشک های صهیونیستی قرار است به مقابله با راکتهایی بروند که بعضا بیش از 800 دلار قیمت ندارند. اما مقامات این رژیم معتقدند که مزایای این سیستم، این هزینه سنگین را توجیه پذیر می سازد. علاوه بر خساراتی که اصابت یک راکت شبیه به فجر-5 می تواند به یک محله مسکونی وارد سازد و هزینه های بازسازی متعاقب آن، آنچه واجد بیشترین اهمیت است، کاستن از شمار تلفات شهروندان است.
در شرایطی که در طی جنگ سی و سه روزه سال 2006 بین اسرائیل و حزب الله لبنان، تلفات غیرنظامیان اسرائیلی در نتیجه پرتاب موشکهای حزب الله 43 نفر کشته بود، در جنگ اخیر غزه و با به کار گیری گنبد آهنین، پرتاب حدود 1500 راکت فلسطینی تنها 4 کشته برجای گذاشت، یعنی تقریبا یک کشته به ازای هر 375 فروند راکت پرتابی.
«گنبد آهنین» به گونه ای طراحی شده است که هم خمپاره های 155 میلیمتری را شکار و منهدم کند و هم هواپیماهای دشمن را که تا ارتفاع ده کیلومتری سامانه در پرواز باشند. سیستم در تمام ساعات شبانه روز و در هر شرایط آب و هوایی قادر به فعالیت است
با این وجود به نظر می رسد که کارایی گنبد آهنین کمتر از آن چیزی بوده است که شهروندان ساکن شهرک های اسرائیلی انتظار داشته اند. به گزارش وبسایت روزنامه دیلی تلگراف، در ماه اوت 2011 هفت فروند راکت از غزه به سوی سرزمین های اشغالی پرتاب شد که گنبد آهنین تنها موفق به رهگیری 6 فروند از آنها شد. راکت باقی مانده به یک منطقه مسکونی اصابت کرد که یک کشته در پی داشت. فرمانده دفاع هوایی اسرائیل، دوران گاویش در آن مقطع اعلام کرد که مقامات اسرائیلی هرگز ادعا نکرده اند که گنبد آهنین یک "سامانه سحرآمیز" است.
 به گزارش دیلی تلگراف، در ماه مارس 2012 در پی ترور یکی از رهبران نظامی فلسطینی به نام زهیر القیسی در غزه، رگباری از راکتهای فلسطینی به سوی مناطق غیرنظامی اسرائیل شلیک شد. سیستم گنبد آهنین علیه 71 فروند از آنها به کار گرفته شد، اما تنها موفق به رهگیری و انهدام 56 فروند از آنها شد (موفقیتی در حدود 79 درصد). این آمار چندان بدی نیست، اما هنگامی که شمار زیادی راکت به سوی اهداف خود در اسرائیل پرتاب می شود، هر چند اکثر آنها توسط این سیستم، رهگیری شوند، اما رسیدن تعداد باقی مانده راکتها به اهداف خود، سیستمی را که عنوان پرطمطراق "گنبد آهین" را یدک می کشد، به سیستمی عادی و قابل انتقاد تبدیل می کند.
با این که کارایی این سیستم مورد تحسین ناظران قرار گرفته است، مقامات رژیم صهیونیستی اعلام کرده‌اند که گنبد آهنین قادر به حفاظت کامل از کشور در صورت راکت‌باران شدید و مستمر مبارزان فلسطینی نیست و همچنین قدرت رهگیری گلوله‌های دارای برد بسیار کوتاه را (به دلیل زمان کوتاه پرواز آنها) ندارد.
نفوذ یک فروند پهپاد ارسالی توسط حزب الله لبنان به عمق خاک اسرائیل ضربه ای دیگر به وجهه گنبد آهنین بود. هر چند گنبد آهنین در اصل جهت رهگیری پرتابه های کوتاه برد طراحی شده است و نه پهپادها، اما غافلگیری آن در برابر پهاد حزب الله، لبه تیز انتقادات را متوجه آن ساخت.
مشخصات فنی
نوع موشک: زمین به هوای ضد راکت، گلوله توپ و خمپاره
تاریخچه خدمتی: از سال 2011 تاکنون
طراح: شرکت سیستمهای پیشرفته دفاعی رافائل
قیمت هر موشک: 50 هزار دلار
قیمت هر آتشبار: 50 میلیون دلار
تعداد تولیدی تا نوامبر 2012: 5 آتشبار با 15 لانچر
مشخصات موشک:
وزن: 90 کیلوگرم
طول: 3 متر
کالیبر: 160 م‌م
مکانیزم فعال سازی: فیوز مجاورتی
سکوی پرتاب: سه راکت‌انداز که هرکدام 20 لانچر دارند.
|
منوی اصلی
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
نویسنده: 
